XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Espainiako eta Itsasosteko hidrauliko berriak Errenazimendu alditik aurrera, Espainian ezeze Indietako erreinu berrietan ere aldaketa nabarmenak sortzen dira ur injinerutzako guztiz eraikuntza lan bereziak eraturik.Ameriketa ez da izango abentura zale, konkistadore eta Erregetzaren zerbitzurako burokraten zereginen esparrua bakarrik; eskuratu ezineko lurraldea ere bada eta ohiezlako fraile talde batek,
Fray Andrés de San Miguel karmeldar oinutsa, fray Diego de Chaves agustindarra edo fray Francisco de Tembleque frantziskotarra dira Espainia Berriko goizetiko injinerutza hidraulikoan distiraz agertzen diren gizon ospetsuetarikoak.
Lehenengoak parte bizia hartu zuen Ameriketako lehenengo eztabaida geoteknikoan: México-ko uria inguratzen zuten zingiretako urei bideak emateko kanalari tunelaren irtenbidea ematea ala kanala betelanez atxurtzea; Diego de Chaves-ek osasunaren kalterako istingadietatik, epidemiak erakartzen zituzten eltxoak nagusi ziren bertan, Yuriria-ko zingira artifizial handia egin zuen.
Horretarako Lerma ibaiko urak desbideratu behar izan zituen, erromatarren aintzinako teknika erabiliz.
Francisco de Tembleque-k Zempoala eta Otumba herrietara urak eroateko lanak egin zituen.
Horretarako Zempoala-ko irrikila eraiki behar izan zuen; bertako arku nagusiaren azpian
Fraile